Sveppir eru ólíkir plöntum meðal annars að því leyti að þeir hafa ekki blaðgrænu og geta því ekki ljóstillífað og unnið lífræn efni úr ólífrænum.

Frumur sveppa hafa frumuvegg líkt og plöntufrumur en veggurinn er ekki gerður úr beðmi eins og hjá plöntum heldur kítini eins og ytri stoðgrind skordýra og sjávardýra til dæmis humars og rækju.

Sveppir lifa á lífrænum leifum og/eða í sam- eða sníkjulífi með plöntum. Með rotnun umbreyta þeir lífrænu efni í ólífrænt, sem plöntur nýta sér. Líkt og plönturíkið er kallað flóra og dýraríkið fána er svepparíkið kallað funga.

Í heiminum eru skráðar yfir 80.000 tegundir sveppa. Talan er ónákvæm því að á hverju ár finnast nýjar tegundir sveppa og sumar af þessum 80 þúsund tegundum flokkast í raun ekki til svepparíkisins heldur til frumdýra, litvera og flétta.

Á heimasíðu Náttúrufræðistofnunar segir að líklegt þyki að í heiminum séu nálægt 1,5 milljón tegundir sveppa og því mikið verk óunnið við að lýsa þeim og skrásetja. Þó má gera ráð fyrir að flestir stórsveppir séu þekktir.

Á Íslandi hafa fundist og verið skrásettar rúmlega 2000 tegundir sveppa en þá eru fléttur ekki taldar með. Flestir þessara sveppa eru svo smávaxnir að þeir sjást ekki með berum augum.

Það sem í daglegu tali kallast sveppur er í raun aldin eða fjölgunarfæri örfínna þráða sem vaxa í jarðvegi, á trjám eða öðrum hýslum og kallast ímur.

Af þeim ríflega 2000 tegundum sveppa sem fundist hafa á Íslandi eru milli 30 og 40 stórsveppir taldir hæfir til átu en mismikið eftirsóknarverðir. Til stórsveppa teljast sveppir sem sjást með berum augum.

Egyptar til forna töldu sveppi vera plöntur eilífs lífs og eingöngu faraó og hástéttin mátti neyta þeirra. Þetta gekk svo langt að almúginn mátti ekki einu sinni snerta sveppi og sérstök stétt sem sá um að safna þeim.

Sveppir hafa lengi verið vinsælir til átu í Austur Evrópu og í Frakklandi þar sem menn gengu um með svín í bandi og notuðu lyktarskin þeirra til að þefa uppi trufflur sem eru sveppir sem vaxa neðanjarðar og þykja frábærir til átu. Í seinni tíð hafa hundar verið þjálfaðir sérstaklega til að þefa þá uppi.

• Vilmundur Hansen.